CİN GİBİ ÇOCUK ŞU BİZİM ALİ

 

Cin Ali ile tanışma şansım ilkokul sıralarında oldu. Kendisi sıska ama meraklı bir çocuktu. Sürekli konuşur ve kelime tekrarı yaparak bize bir şeyler öğretmeye çalışırdı. Her macerasına tanık oldum. Onunla okumayı öğrendim. Ve farklı komik maceraların içine girip düşler kurdum.

O dönemler, Cin Ali çizimleri bana çok çekici gelmemişti. Ancak, okumayı öğrenmek adına sonuna dek elimde tuttum. Okul kitaplığımızda neredeyse tüm serisi vardı. Dönüşümlü olarak öğretmenimiz, sırayla tüm seriyi hepimize okutmuştu. Kitapların içinde görsel olarak bizi tatmin eden bir çizim olmasa da (çöp adam çizimi), okumaya duyulan ilk heyecanın tetikleyicisi kuşkusuz Cin Ali 'dir. Sonrasında daha renkli ve estetik kaygı ile çizilmiş öyküler karşımıza çıktı. Ama okuma hevesi Ali sayesinde oldu.

Çizimlerinden ötürü sınıfta zayıf olan her çocuğa, "Cin Ali gel buraya !" derdik. Git gide bu bizim için bir oyun haline gelmişti. Her ders arası bahçeye çıkar, bu seslenmeler ile birbirimize takılırdık. Ama hiç bir zaman küslük olmazdı. Olsa da kısa sürerdi. Çünkü çocuk kalbi içinde saf bir sevgi taşır.

Peki çizim olarak dikkatimizi çekmeyen, ama bizi okumaya sevk eden bu Cin Ali kimdi?

CİN ALİ VE YARATICISI HAKKINDA

Cin Ali, Rasim Kaygusuz’un çocuklara okumayı kolayca öğretmek ve sevdirmek için hazırladığı hikaye kitaplarının çizgi karakteridir. Cin Ali kitaplarının çizimleri ise Selçuk Seğmen tarafından yapılmıştır.

Rasim Kaygusuz,1926 yılında Ankara’nın Ayaş ilçesine bağlı Yenikayı Köyü’nde doğmuştur. 18 yaşında öğretmenlik yapmaya başlamış ve çocukları çok sevmiştir. Öğrencilerine sadece okuma yazma öğretmemiş; aynı zamanda tarımı, marangozluğu, elektrik teknisyenliğini, duvar yapmayı, su tesisatı döşemeyi de öğretmiş, bir bakıma yaşamda ayakta kalmayı göstermiştir.

Rasim Kaygusuz, birinci sınıflara 17 yıl boyunca öğretmenlik yapmasının ardından, çocukların okumayı öğrenmesine yardımcı olacak bir kitap yazmaya karar vermiş ve bir süre sonra hazırladığı kitap taslağını ilk olarak eşi Remziye Hanım’a ve kızları Nesrin ile Nevin’e okutmuştur.

Kitabın adını Cin Ali koymuştur. İlk kitap en basit öyküleri içerir, iki-üç harflik sözcüklerden ve kısa hecelerden oluşur.Çok sevilen ve kısa sürede benimsenen Cin Ali kitapları, Türkiye’nin her köşesine erişmeyi başaran nadir eserlerden biri olmuştur; televizyon ve gazetenin bile erişemediği uzak köylerde bile Cin Ali okunur olmuştur. Rasim öğretmen gittiği her okulda ilgi ile karşılanmıştır. 1988 yılında aramızdan ayrılmış ve geride Cin Ali gibi çocukların diline dolanan bir kahraman bırakmıştır.

Cin Ali'nin Atı

Serinin ilk kitabı, kısa ve kolay sözcüklerden oluşan tümcelerden oluşmaktadır. Her kitap bir öncekinden zor, bir sonrakinden kolaydır. Cin Ali Serüvenleri adlı kitap dizisinde, fişleri kullanarak okumayı heceleyerek öğrenme yerine tümden gelimci bir sistemle öğrenme esastır. 

Kitapların kahramanı Cin Ali; yaramaz, yerinde duramayan, sürekli sorgulayan, araştıran bir çocuktur. Başında sürekli bir kasket ile çizilen Cin Ali, giysili değildir; gövdesi bir çizgiden ibarettir.

Cin Ali kitapları 20 yıl boyunca İpek Matbaacılık tarafından basılmıştır. İpek Matbaacılık, Rasim Kaygusuz'un dostu Maraşlı Hacı Ali İpek tarafından işletilmektedir. Cin Ali adının, matbaa sahibi Ali İpek'in "Cin Ali" lakabından esinlenerek kitabın kahramanına verildiği anlatılmaktadır.

Cin Ali'nin çok güzel bir  websitesi ve vakfı var. Çok güzel çalışmalar  ve ekinlikler yapıyorlar. Ankara'ya yolunuz düşerse, Cin Ali Müzesi'ni de gezebilirsiniz. 

Cin Ali Kitapları

CİN ALİ VE TOPLUMDAKİ YERİ

Kuşkusuz birçok kuşak okumayı onunla söktü. Ancak hayatın içinde Cin Ali nerede duruyordu? Okul hayatımızda onu hep bir seslenme olarak kullandığımızdan bahsetmiştim. Genelde zayıf çocuklara biz "Cin Ali" derdik. Bunun dışında öğretmenlerimiz de, sorulara doğru yanıt verdiğimiz zaman bize "Cin Ali" diye seslenirdi. Bu zeki ve cin çocuğun bir nevi kutsanmasıydı. Bu yakıştırmayı duyunca, tüm gün etkisinde kalırdık Eve gidene kadar zeki bir imaj çizerdik. Taa ki, yaramazlık sonrası anneden terlik yiyene kadar.

Meraklı çocuklara da "Cin Ali" lakabı takılmıştır. Bu Cin Ali'nin kitap içindeki karakterine de bir göndermedir. Hayatımızın tüm evresinde karşımıza çıkmıştır. Tabii, şimdiki çocukların ondan pek haberi yok. Bir de resim derslerinde başarılı olamayan çocuklar hep,  " Cin Ali gibi çizdim ben, hiç olmadı." diye ağlarlardı. Büyüdükten sonra arkadaş ortamlarında bir espri oluştu.  " Ben anca çöp adam çizerim" lafının arkasında hep Cin Ali akla gelmiştir. Bu konuda ressam arkadaşım Göksel Karaoğlan'ın bir karikatürünü sizinle paylaşmak istiyorum. Kendisi bu espriyi karikatürüne taşımış.

Göksel Karaoğlan'ın çizimiyle

RAFLARIN ARASINDA GEZERKEN KENDİME NOTLAR

Tam da Cin Ali'yi unuttum derken, geçen bir kitabevinde tüm serisinin tek bir ambalaj içinde satıldığını gördüm. İçimi bir neşe kapladı. Aldım elime uzun süre kurcaladım. Okumayı öğrendiğim o günler geldi aklıma. Çocuklarıma bırakmak için, yakında tüm kitapların olduğu o seti satın almayı da düşünüyorum. Sonuçta Rasim öğretmenin ruhu o satırlarda gizli. Onun gibi insanlara faydalı olan bir öğretmeni, sonraki nesillere aktarmak için kitaplarını tanıtmak şart.

Öğretmenlerimiz bize Rasim öğretmenden hiç bahsetmemişti. Sonradan kurcaladık da bu bilgilere eriştik. Belki ileride bizim anlatma şansımız olur. Evet, Cin Ali tekrar raflara dönmüş! Hem de set halinde, tüm serileri var. Bence bir göz atmak ve geçmişe dönmek gerekiyor. Belki o saf hallere dönüp, yeniden bir hevesle tutunabiliriz hayata.

Okumayı öğrenmeye çalışan bir çocuğun hevesi gibi sarılırız sözcüklere korkmadan. Birbirimize cümle kurmaktan kaçmadan yaşarız belki...

Serkan Yasin




Yararlanılan Kaynak :

Cin Ali ve Rasim Kaygusuz hakkındaki tarihi veriler;

http://www.cinali.com.tr/